Jak wynika z danych CEEB (Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków) z listopada ubiegłego roku, o które wystąpiło Stowarzyszenie Nie Dokarmiaj Smoga, na terenie gminy Pszczyna zarejestrowanych jest 1982 pieców pozaklasowych, w tym ponad 1800 w budynkach mieszkalnych. Ile z nich to nielegalne kotły pozaklasowe, których termin wymiany minął w ostatnich latach, a ile jest legalnych, na których wymianę mieszkańcy mają czas do końca 2025 roku? Czy mamy takie dane?

Zwróciliśmy się do Urzędu Miasta Pszczyna z zapytaniem, czy znana jest liczba niezlikwidowanych kotłów pozaklasowych na terenie gminy, zarówno wciąż dopuszczalnych w eksploatacji, jak i nielegalnych. Zapytaliśmy również o dane na temat miejscowych ogrzewaczy powietrza, takich jak kozy, kominki, piecokuchnie czy piece kaflowe niespełniające norm Ekoprojektu, a zarejestrowanych na terenie gminy.

Rzecznik prasowy Urzędu Miasta Pszczyna, Piotr Łapa, precyzuje, że według danych na dzień 29.01.2024 r. w bazie CEEB zadeklarowanych jest na terenie gminy 1811 kotłów pozaklasowych lub bez tabliczki znamionowej. Raport z bazy CEEB nie obejmuje jednak informacji o tym, czy kotły te są faktycznie eksploatowane. W tej kategorii ujęte są również kotły pozaklasowe, które powinny zostać wymienione do końca 2025 roku.

Aleksandra Antes-Szewczyk ze Stowarzyszenia Nie Dokarmiaj Smoga, zwraca uwagę, że zanieczyszczenie powietrza generowane jest nie tylko przez kopciuchy, ale także przez miejscowe ogrzewacze powietrza, które nie spełniają norm Ekoprojektu (dyrektywy Parlamentu Europejskiego w zakresie wymogów sezonowej efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń), a więc niedostosowane, a użytkowane kominki, piece kaflowe, piecokuchnie, kozy czy trzony kuchenne. - Chcielibyśmy wiedzieć, czy urzędnicy egzekwują przestrzeganie uchwały antysmogowej na przykład względem osób, które posiadają kominek i ile jest miejscowych ogrzewaczy powietrza, które nie spełniają norm unijnych - docieka prezes NDS. Miejscowe ogrzewacze powietrza, aby mogły być eksploatowane, muszą spełniać wspomniane normy od 01.01.2023. W bazie CEEB i na ten temat nie znajdziemy jednak danych, obrazujących na ile miejscowe ogrzewacze zarejestrowane na terenie gminy wpisują się w Ekoprojekt. Wiemy natomiast, że są poddawane kontrolom.

- Zgodnie z zestawieniem na dzień 29.01.2024 r. zadeklarowano 3160 miejscowych ogrzewaczy powietrza na paliwo stałe (kominek, koza, ogrzewacz powietrza na paliwo stałe, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa, piec kaflowy), w tym 2307 kominków, kóz i miejscowych ogrzewaczy powietrza na paliwo stałe. W bazie CEEB nie gromadzi się informacji o tym czy dany miejscowy ogrzewacz powietrza spełnia wymogi Ekoprojektu - mówi Piotr Łapa o sytuacji, jaka ma miejsce na terenie całej gminy Pszczyna, i dodaje: - Uchwała antysmogowa obowiązuje na terenie województwa śląskiego od 1 września 2017 r., fakt ten jest już powszechnie znany wśród mieszkańców województwa m.in. dzięki licznym kampaniom informacyjnym realizowanym zarówno przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, jak i Urząd Miejski w Pszczynie. Obowiązkiem każdego posiadacza źródła ciepła na paliwo stałe jest sprawdzić czy ogrzewa on dom w sposób zgodny z prawem. Informacje na temat uchwały antysmogowej dla mieszkańców Gminy Pszczyna znajdują się m.in. na stronie internetowej http://www.pszczyna.pl w zakładce "Uchwała antysmogowa". Przestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej, we wszystkich jej aspektach, na terenie Gminy Pszczyna sprawdzane jest podczas kontroli przeprowadzanych przez Straż Miejską oraz w postaci patroli łączonych z pracownikami Wydziału Ochrony Środowiska i Referatu ds. Jakości Powietrza UM w Pszczynie. Podczas kontroli Straż Miejska kontroluje również miejscowe ogrzewacze powietrza - wyjaśnia rzecznik UM Pszczyna.

Aleksandra Antes-Szewczyk podkreśla jeszcze, że na terenie gminy zamieszkują także osoby wyjątkowo ubogie, których jedynym źródłem ciepła jest koza lub inne stare, niedostosowane do obowiązujących norm urządzenie. - Czy gmina ma pomysł na to jak im pomóc? - pyta społeczniczka?

Piotr Łapa odpowiada, wskazując na programy dofinansowań na wymianę źródła ciepła, z których można było lub nadal można korzystać. - Gmina Pszczyna realizuje i realizowała w przeszłości szereg programów w ramach których można było uzyskać dofinansowanie do wymiany źródła ciepła m.in. Program Ograniczenia Niskiej Emisji, Program Pilotażowy dla budynków wielorodzinnych, program STOP SMOG, kierowany przede wszystkim dla osób zagrożonych energetycznym ubóstwem czy ciągle trwający program "Czyste Powietrze". Mogli skorzystać z nich również właściciele domów czy mieszkań ogrzewanych za pomocą kóz czy pieców kaflowych. Wnioski w programie "Czyste Powietrze" można składać do końca 2027 roku, w ramach programu przewidziane jest dofinansowanie m.in. do nowego źródła ciepła pod warunkiem likwidacji starego źródła ciepła na paliwo stałe. Dotychczas w ramach programu "Czyste Powietrze" zawarto 1909 umów z mieszkańcami gminy Pszczyna. W tym czasie wypłacono 17 806 341,14 zł dotacji - podsumowuje rzecznik.